Het Jodendom, Christendom en Islam behoren tot de Abrahamitische religies. De Koran benadrukt het voorbeeld van Abraham uitzonderlijk tussen de andere profeten. Met de komst van de Islam gaat men voorbij het Christendom en het Jodendom terug naar de roots van de monotheïstische beleving; bij Abraham. De Koranische moslim of de gelovige monotheïst hoort te geloven volgens het voorbeeld van Abraham:
- “Abraham was Jood noch Christen. Hij was oprecht en gewijd aan de ene, cultuur- en religie-onafhankelijk, God (moeslim in het Arabisch) terwijl hij nooit iemand anders daarnaast nog aanbad.” (Q3:67, aangepast aan context)
- “Zeg: (wie anders dan) God spreekt de waarheid. Dus volg de religie van Abraham; Hij geloofde oprecht en bedachtzaam en geloofde niet in (culturele) bijkomstige goden.” (Q3:95, aangepast aan context)
Maar wat houdt het volgen van het voorbeeld van Abraham nu eigenlijk in? Hoe vertaalt dat zich in de praktijk. Hier is een lijst samengesteld van wat ik persoonlijk allemaal heb kunnen afleiden uit het voorbeeld van Abraham in de Koran ofwel God’s laatste ‘Verkondiging’:
- Hij was al op jonge leeftijd kritisch tegenover zijn eigen cultuur en traditie. Kritiek die zelfs de handel in afgodsbeelden van zijn vader in gevaar kon brengen. Al zou dit ook leiden tot financieel verlies waar Abraham ook onder zou leiden. (Q6:74-78)
- De manier waarop hij kritiek uitte was heel respectvol. Dit is te zien op de manier waarop hij zijn vader aansprak. (Q19:43-45)
- Tegelijk was hij ook ingenieus met de koppige bevolking. (21:58 en 66)
- Hij had geen vooraf aangeleerde religieuze rituelen. Zijn band met God leidde hem om zijn best te doen met wat God van hem verwachtte. De rituelen die hij uitvoerde hadden dus meer een intiem en relationeel onderbouw met God. (Q2:125 en131)
- Het was voor hem al duidelijk dat er één God moest zijn als verklaring voor al wat bestaat (6:79)
- Hij stond er alleen voor dus je zal het voornamelijk ook zelf moeten doen als je in zijn voetstappen wilt treden. Niemand kwam hem redden wanneer hij in het vuur werd gegooid. Niemand kwam hem vergezellen toen hij werd verbannen buiten zijn vrouw (die hij ook nog eens moest achterlaten). Hij had amper of geen volgelingen en toch werd hij de stamvader van een hele internationale natie.
- Zijn wens om nageslacht kwam maar niet uit tot in zijn oudere jaren en zelfs dan werd hij gevraagd om zijn kind weer op te offeren.
- Hij verliet zijn familie en cultuur en ging voor zichzelf zoeken. Het enige wat overbleef is zijn bestaan als mens op aarde losgekoppeld van alle negatieve culturele bagage. Zo vormt hij ook een voorbeeld voor ieder individu.
- Hij werd vluchteling.
- Hij was beheerst en kon veel opvangen.
- Hij was dé vriend van God
- Hij was eerlijk
- Hij was waarheidsgetrouw
- Hij was een van de meest beproefde profeet. Hij werd op de proef gesteld met zijn vader, zijn liefhebbende vrouw, zijn toegewijd kind en koppig volk.
- Zijn band met God was zodanig amicaal en interactief dat hij ook voor de redding van de zondaren durfde te pleiten. (Q17:74)
- Zijn religie heeft geen naam en hij draagt geen apart label van een aanhanger van een bepaalde religie. (Q3:67)
- Hij communiceert vaak met God alsof God er altijd bij is.
- Wist het verschil tussen rationeel geloven en geloven met het hart. (Q2:260)
- Hij wist van God niets anders dan het goede ondanks zijn harde beproevingen.
- Hij dacht niet aan zichzelf maar aan zijn hele nageslacht. (Q2:124)
- Hij vroeg God om van Zich te laten horen voor de rest van de wereld. Niet in de eerste plaats als bewijs dat Hij bestaat, want met enkel een bewijs dat God bestaat, kom je niet verder in het leven, maar als Leiding, Hulp, Troost en Hoop. Tegelijk dienen deze zaken automatisch als intrinsiek bewijs van de Alwetende Schepper. (Q2:129)
- Hij beleefde het monotheïsme zo simpel mogelijk.
- Zijn gastvrijheid voor mensen die totaal anders uitzagen. (Q51:25-27)
- Marcel Poorthuis beschreef Abraham ook als model voor de atheïstisch humanist en dit als volgt: “Abraham destroys the myths of the gods. A well-known slogan of the Humanistic Union is: “Without humanism, man would be delivered to the gods”” (Marcel Poorthuis, Abraham/Ibrahim as humanist and as father of the believers, Journal of the Dutch-Flemish Levinas Society 16 (2011))
Geloven volgens Abraham maakt jou eigenlijk een rebel, een held, de echte criticus, de pragmatische filosoof, een echt vriend, een echte humanist. En niemand moet het weten buiten God. Alles vergaat in het niets als je God als doel hebt. Zo zou een monotheïst moeten zijn volgens de Koran. Dit was Abraham, dit was zijn religie.
meer weten van “Abraham/Ibrahim as humanist and as father of the believers”? (zie p.30 van pdf)–> klik hier